Ierse Koudwatervrees voor de EU

Hoe leg je een verdrag uit dat de samenwerking tussen 27 landen regelt op het gebied van bestuurlijke organisatie, economie, transport, cultuur, buitenlands beleid, immigratie enz. Hoe leg je dit soort inherent complexe zaken uit aan Jan Modaal? Het is te vergelijken met het verzoek om dezelfde Jan Modaal Einstein’s relativiteitstheorie uit te leggen. Theoretisch zou het wel kunnen. Maar in 99,999% van de gevallen mislukt dit omdat hij het gewoonweg niet begrijpt, omdat hij niet geïnteresseerd is of niet bereid is om daar energie in te steken. Iedereen zal beamen dat het een onhaalbare zaak is om dit in enkele mooie volzinnen uit te leggen. Toch verwacht iedereen die voor een referendum is, dat de mensen het nieuwe EU-verdrag, dat noodzakelijkerwijs ingewikkeld is, volledig kunnen en willen begrijpen. Zij verwachten daadwerkelijk dat zaken waar iemand universitaire studies voor heeft gevolgd, in Jip-en-Janneke-taal aan iedereen kan worden uitgelegd.

Zogenaamd democratisch ingestelde mensen die dit beweren doen aan volksverlakkerij door zo’n beeld te schetsen. Het mag gezegd worden dat de meeste mensen niet gekwalificeerd zijn om de ins en outs van zo’n verdrag te beoordelen in een simplistisch instrument zoals een referendum.
Zowel de voor- als de tegenstanders van Europese samenwerking alsook de voor- en tegenstanders van het Lissabonverdrag zouden dit moeten weten. Beide partijen gebruiken het gebrek aan kennis bij het volk om hun eigen voorkeuren met rampscenario’s aan de man te brengen.
De tegenstanders struikelen over elkaar om te waarschuwen voor het Brusselse gevaar. Zij roepen dat de EU bemoeizuchtig is, dat zij onomkeerbare grootmacht krijgt en dat zij ondemocratisch wordt. De realiteit is dat de EU de voornaamste reden voor de Europese welvaart is. Dat de handel floreert omdat de EU steeds meer grenszaken regelt. Men vergeet ook dat criminaliteitsbestrijding, waar velen zo hard om vragen, op Europese schaal beter georganiseerd kan worden als op nationale schaal. De Nee-roepers vergeten ook dat de EU democratischer wordt doordat er meerderheidsbesluiten mogelijk worden. In iedere democratie wordt gestemd volgens meerderheidsbesluiten, maar wanneer de EU dit wilt doen, dan is het ineens ondemocratisch.
Het zijn vooral de Nee-roepers die vragen om een referendum. Zij weten namelijk ook dat het bij dit soort complexe zaken de kiezers door een logisch gebrek aan kennis genoodzaakt en geneigt zijn om naar hun onderbuikgevoelens te luisteren. Onbekend maakt nog altijd onbemind.
Over de voorstanders van het Lissabonverdrag valt ook het een en ander te vertellen. Men kan hen zeker niet verwijten dat zij het verdrag niet kunnen uitleggen. Men kan hen wel vermijden dat zij eveneens op onderbuikgevoelens inspelen. We weten nog van het Nederlandse referendum dat Kapitein Balkenende aan naiviteit leed en domme doemscenario’s heeft geschetst om het eerste verdrag aan de man te brengen. Diens belachelijke campagne heeft mede bijgedragen aan het toenmalige Nederlandse nee.

Het verdrag is inmiddels op veel punten aangepast en door de meeste landen goedgekeurd. De illusie dat een referendum zinvol is, heeft men gelukkig laten varen. Alleen in Ierland werd er een referendum gehouden. Ook daar heeft onbekend inmiddels onbemind gemaakt. De onbekende zakenman Declan Ganley heeft het verdrag bestudeert en heeft vervolgens de Ierse onderbuik geraakt met de zogenaamde Brusselse bemoeizucht. Wie zijn lijstje met de 8 belangrijkste redenen om nee te stemmen bekijkt, ontdekt daar argumenten die op het eerste gezicht zinvol lijken. Wie het beter bestudeert ziet echter dat ze zeer selectief geformuleert zijn en soms regelrecht tegen democratische principes indruisen. Dat laat nog onbesproken dat het land dat dankzij de EU rijk is geworden, nu zijn morele plicht verzaakt om dezelfde EU verder te helpen.

Als persoonlijke noot wil ik hierbij toevoegen dat ik zeer verheugd ben dat de Duitse en Franse regeringsleiders hebben gezegd dat de EU desnoods zonder Ierland verder moet gaan. Zelfs London doet een dringend beroep op Ierland om zelf met een oplossing te komen voor hun probleem. Het is een goede zaak dat men de zaak niet wil laten verslonzen. De tijd moet uitwijzen of de regeringsleiders de Europese zaak nu echt doorzetten.