Als ik de liefde niet heb

Heb ik weer. Ga ik naar een theaterstuk dat wordt bejubeld door Trouw, Volkskrant en meer van die kwaliteitskranten, vind ik er niets aan…

Oké, niets is misschien een groot woord. Het stuk zit zonder twijfel goed in elkaar. Het is een dramatisch, persoonlijk verhaal dat opgaat in een groter geheel. Het verhaal van een jongetje dat is misbruikt. Hij werd misbruikt door een koordirigent en een pater. Misbruikt en neergedrukt in de vloerbedekking of platgedrukt tegen een stencilmachine in de setting van het katholieke geloof. De katholieke kerk, die zo in opspraak is gekomen door priesters die (voornamelijk) jongetjes misbruikten en vernederden. Daders die een prachtige schuilplek hadden in een verstikkend systeem dat alle mensen in hun greep hield. Een machtig instituut waarbij je als priester zo goed als onschendbaar was.

Het interessante van dit stuk is uiteraard dat Remy, de hoofdpersoon, zelf het jongetje is. Hij is misbruikt. Maar hij werd desondanks zelf priester. Hij dronk de uit beker en dronk hem leeg tot op de bodem (zoals in het stuk mooi metaforisch werd gebracht voor het ultieme van geloven, van ergens voor gaan).

Ik wist dat niet van te voren. Ik dacht op dat moment in eerste instantie alleen maar  ‘godverdomme, wat acteert die vent slecht !’ Had ik er anders in gezeten als ik het wel had geweten? Moeilijke vraag. Wat is beter? Een acteur inhuren die er een fantastisch ontroerend jongetje cq man van maakt waarbij je als publiek wordt meegenomen, ontvoerd en meegezogen in een onbekende wereld die wij, als katholieken, tegelijkertijd eigenlijk toch ook zo goed kennen? Of de persoon zelf neerzetten, die op een stuntelige, hakkelige manier een rol speelt die tevens geen rol is maar persoonlijke werkelijkheid? Als je kiest voor dat laatste kan het uiteraard een ontwapenende ontroering brengen. Hetgeen de critici waarschijnlijk voelden. Maar ik voelde het niet. Ik stoorde me aan het amateurisme en kreeg het niet voor elkaar echt mee te leven met deze jongen.

Marjolijn van Heemstra speelde haar rol met verve. Zij zorgde voor schwung, enthousiasme en snelheid. Ook bracht zij de humor mee.

Over alles in het stuk was goed nagedacht. Over het leeuwenhoofd dat Remy op had toen het stuk begon en later verwees naar de leeuw Aslan (uit het betoverde land achter de kleerkast). De rots die voor diverse symbolische doeleinden werd gebruikt. De parallellen met fantasieverhalen zoals Narnia. Over dat je liefde voor iets kunt voelen terwijl het je ook kapot maakt. Over schijnbare tegenstellingen dus.

Maar de tekst… Ik heb in mijn leven nog nooit een stuk bijgewoond waarbij acht van de tien zinnen begonnen met ‘en’. Dat stoort mij dan. Noem me een taalnazi, noem het overdreven. Ik heb dat. Ik ga het nog nèt niet tellen. In combinatie met het niet kunnen meevoelen, werd het mij te veel. Of te weinig, zo je wilt.

Gelukkig ben ik maar een nietszeggend Afgrond-reportertje die niet kan tippen aan de grote critici. Gelukkig vond het grootste gedeelte van het publiek het een staande ovatie waard (al waren er ook een paar mensen tijdens de voorstelling stiekem vandoor gegaan). Alhoewel een staande ovatie tegenwoordig nog heel weinig zegt. Mensen staan te pas en te onpas.

Tegen de tijd dat er geklapt mocht worden was ik van licht kritisch naar cynisch gegaan. Ik ergerde me aan de staand klappende mensen met dezelfde houding als die van een zogeheten kenner die naar een kunstwerk staan te staren. Ik ergerde me aan het feit dat de theatermakers na afloop zeiden dat de bloemen (een zielig bosje gladiolen) werden geschonken aan het AZC (ja hoor, daar zitten die vluchtelingen op te wachten. Paternalistisch gedoe). En ik bereikte mijn ergernis-hoogtepunt toen ze ook nog durfden te vragen of toevallig iemand die kant op moest zodat de bloemen konden worden afgegeven (dus je gaat vluchtelingen een te zielig bosje bloemen geven en dat moet iemand die een kaartje heeft gekocht voor jouw voorstelling ze ook nog voor je gaan brengen).

Zoals ik al zei: cynisme. Maar ga vooral zelf kijken en vorm je eigen mening.

Als Ik de Liefde Niet Heb van Ro Theater met Marjolijn van Heemstra en Remy Jacobs werd 18 september jl opgevoerd in Parkstad Limburg Theater, Heerlen. Foto’s: Ro Theater.