Rss Feed
Tweeter button
Facebook button
Technorati button
Myspace button
Linkedin button

De Ontbrekende Politieke Partij

Niet links, niet rechts, niet neo-iets, ook niet centrum of extreem, maar instrumentalistisch.

Wie rondkijkt in de parlementen van de moderne democratieën, ontwaart daarin allerlei ideologiën zoals liberalisme, kapitalisme en socialisme. Deze ideologieën zijn meer dan een eeuw geleden bedacht als antwoord op de toenmalige problemen en de toenmalige samenlevingen. Hoewel zij nog steeds nut hebben als inspiratiebron in de politieke arena, is het duidelijk dat onze samenleving anno 2004 een andere is als die van 100 of 200 jaar geleden. Daarbij hoort ook een nieuwe invalshoek voor het bedrijven van politiek. Instrumentalisme kan die rol vervullen.

Charles de Secondat (1689-1755) Baron de Montesquieu. Introduceerde de Trias Politica, welke nog steeds het fundament van onze moderne rechtstaat is.

Wat is instrumentalisme?
De centrale gedachte bij instrumentalisme is dat de ideologieën slechts instrumenten zijn en geen doel an sich. Het dient als gereedschap dat in de ene situatie wel gebruikt wordt en in de andere niet. Daar waar ideologieën een oplossing opleggen aan problemen die zich nog moeten voordoen, gaat instrumentalisme uit van de problemen en past de oplossing hieraan aan. Wanneer men de wereld door de bril van een ideologie bekijkt, mist men onherroepelijk een deel van het beeld van de samenleving en beperkt men de oplossingen waaruit men kan kiezen.

Instrumentalisme is dus de opvatting dat politiek en politieke ideologieën slechts een middel zijn ter verwezenlijking van doelstellingen die relevant zijn voor de samenleving.

Wat voor democratie geldt, geldt ook voor instrumentalisme. Voor het slagen ervan is het nodig dat er mensen voorhanden zijn die over voldoende denkniveau beschikken om

  1. te zien wat er in de samenleving speelt;
  2. te zien welke concrete problemen er zijn;
  3. te onderkennen welke problemen er in de toekomst kunnen of zullen spelen;
  4. te herkennen hoe al deze zaken samenhangen;
  5. van daar uit een overwogen beslissing te nemen over de oplossingen die nodig zijn.

Hoewel dit dus ook geldt voor de burgers, is dit voor de bestuurders nog veel belangrijker omdat zij de beslissingen nemen. Van hen mag je eisen dat zij de samenleving belangrijker achten dan een ideologie.

Waarom instrumentalisme?
Wanneer men kijkt naar de toestand waarin Nederland zich de laatste paar jaar bevindt, dan vallen een aantal zaken op. Er heerst een grote sociale onrust als gevolg van globalisering, economische recessie, internationale politieke ontwikkelingen en immigratiekwesties. Zowel de bevolking als de politiek is niet in staat geweest om hier adequaat mee om te gaan en een passend antwoord te formuleren. In plaats van helder te kijken en te denken, vlucht men vervolgens terug naar de oude politieke stellingen, links vs rechts. Men gaat op zoek naar oude antwoorden op oude vragen en herkent niet dat de wereld anno 2004 een aantal ontwikkelingen kent die nieuwe antwoorden vereisen.

Alexis de Tocqueville (1805 - 1856) Auteur van "De la démocratie en Amérique". Keek nog verder vooruit als Marx en voorzag al de problemen van democratie in het massatijdperk.

Dit gedrag is typerend voor een samenleving waarin de politieke instituties en de politieke cultuur vastgeroest en geïnstutionaliseerd zijn. Ze zijn een doel an sich geworden. Dit verschijnsel heeft zich eerder in de geschiedenis ook al voorgedaan bij de monarchieën van vroeger en hebben er mede voor gezorgd dat deze ten onder zijn gegaan.

Democratie kent vele gebreken, maar is tot nu toe nog steeds de beste optie die we hebben. Om onze samenleving gezond te houden is het daarom nodig om een nieuwe vitaliteit in onze democratie te brengen. Een vernieuwing van het politieke ideologische landschap is één van de benodigde stappen en instrumentalisme kan hierin een belangrijke bijdrage leveren.

Waarnaar streeft instrumentalisme?
Men kan geneigd zijn te denken dat bij afwezigheid van een ideologie er geen doel is om naar te streven. Dit is mijns inziens echter niet het geval. Men kan nog steeds streven. Het doel kan men het beste als volgt omschrijven:

Instrumentalisme streeft ernaar om aan de hand van een doordacht strategisch en tactisch beleid, waarin ideologiën slechts het gereedschap vormen, de samenleving als geheel en de burgers daarin structureel sterker te maken.

Een samenleving structureel sterker maken betekent dat de overheid voornamelijk faciliterend en motiverend moet optreden. De mensen moeten enerzijds kunnen beschikken over goed onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur, veiligheid en andere essentiele faciliteiten. Anderzijds dient de overheid er voor te zorgen dat mensen optimaal gemotiveerd worden om het maximale uit die faciliteiten te halen en hiermee op een constructieve manier om te gaan.

Geen consensuspolitiek
Wanneer men er oppervlakkig naar kijkt zou men kunnen zeggen dat instrumentalisme zeer pragmatisch is en dus in feite consensuspolitiek is. Maar kijkend naar het doel mag het duidelijk zijn dat het weliswaar pragmatisch is, maar alleen in de zin dat het niet blindelings een ideologie volgt. Het is juist zo dat het instrumentalistisch streven naar het structureel sterker maken van de samenleving in beginsel geen consensus moet accepteren omdat dit tevens een afdwalen van dit streven betekent.

De enige relativering hierbij is dat de dagelijkse praktijk van het regeren een zaak is individuen die, normaal gesproken, op de politieke werkvloer iets tot stand willen brengen. In een democratie betekent dit naast een poging tot overtuigen van de ander ook dat er wel eens water bij de wijn moet worden gedaan. Dit neemt echter niet weg dat consensuspolitiek feitelijk een verwatering van het beleid is en dus ongewenst.

Slotbeschouwing
In de Nederland zijn de enige 2 politieke vernieuwingen die van Pim Fortuyn en meer recentelijk van Geert Wilders. Eigenlijk zijn het echter geen vernieuwingen. Fortuyn bracht een mengeling van rechtse ideeën met een management-invalshoek. Geert Wilders is de verzelfstandigde rechtervleugel van de VVD. Het enige nieuwe is feitelijk alleen de presentatie en de poging van Fortuyn om enkele taboes te doorbreken.

In de volgende delen van deze serie wordt ingegaan op de volgende zaken:

  • Verdere uitwijding over instrumentalisme;
  • Aanpassing van de trias politica aan de eisen van onze moderne samenleving;
  • Beschouwing over de onophoudelijke popularisering en inhoudelijke aftakeling van de media;
  • De contraproductiviteit van het bureaucratische ambtelijke apparaat;
  • Beëindiging van de monarchie.

Article by Roger Dols

Roger Dols Asatru . Consultant . Kennismanagement . Runen . Projectmanagement . ICT . Schrijver . Innovator . Instrumentalist . Nietzsche . Euregio Maas-Rijn . Thymos . Co-creatie . Noordse bossen . Wardruna . Hofstadter . Kenniseconomie . Bismarck . Koffie . Franse kaas . Noordse Germaanse Mythologie Roger Dols tagged this post with: , , Read 28 articles by

Email

Categories

Like us

Afgrond Archief

Better Tag Cloud