Basquiat: The artist and his New York scene

Het kan bijna niemand in de Parkstad-regio ontgaan zijn dat er sinds afgelopen weekend een grote tentoonstelling in Schunck te zien is. Een tentoonstelling die zelfs geopend werd door koningin Maxima afgelopen donderdag en vanaf zaterdag voor het grote publiek geopend is. Ik nam zondagmiddag een kijkje en het was druk, heel druk, in het museum van Schunck. Want ja, Jean-Michel Basquiat mag dan bij het grote publiek (daar reken ik mezelf ook toe want ik kende alleen zijn tijdgenoot Keith Haring, sorry kunstkenners) niet zo bekend zijn, het was midden jaren ’80 een grote meneer wiens kunstwerken voor grof geld over de toonbank gingen. Foto’s: Katharina Sogeler.

Een aantal van die kleurrijke kunstwerken zijn ook in Heerlen te zien maar het draait eigenlijk om ‘Basquiat before Basquiat’, dus voordat Jean-Michel (door zijn ex vriendin, Alexis Adler, waarover later meer, tijdens de lezing later op die zondagmiddag steeds liefkozend Jean genoemd) echt bekend werd. Het hart van de tentoonstelling wordt dan ook gevormd door zijn hele vroege werk dat hij maakte in 1979 en 1980 toen hij samenwoonde met Alexis Adler in New York, om precies te East Village 12th Street. Maar eerst nog even terug naar het New York van 1977. In deze chaotische stad begint de 17-jarige Basquiat, samen met zijn vriend Al Diaz, te experimenteren met graffiti. Ze schrijven rake muurteksten en ondertekenen die met SAMO@. Meer over die tag kun je hier lezen. Er hangen overigens heel veel foto’s van die muurteksten en die tags, het geeft een prachtig tijdsbeeld van de Amerikaanse stad in de jaren 70.

Als hij in 1979 gaat samenwonen met Alexis gaat hij aan de slag in het appartement. Deuren, muren, een ijskast, zelfs kleren beschildert Basquiat en daarnaast schrijft hij en maakt hij muziek. Dit alles vanuit een gevoel van onderdrukking, de status van de blanke man ten opzichte van gekleurde mensen en de Westerse kunst die dan nog té wit gekleurd is. Alexis fotografeert hem in de tijd veelvuldig en die portretten zijn ook te zien op de tentoonstelling. Ook is er videomateriaal bewaard gebleven, echt heel gaaf om Basquiat in New York aan het werk te zien. Daarnaast zijn er veel teksten uit die periode bewaard gebleven en die geven en fraai inkijkje in het creatieve brein van deze kunstenaar.

Basquiat exposeert in 1980 voor het eerst voor publiek op de Times Square Show en ook daar kun je veel van terugzien in Schunck, ook van tijdgenoten van Basquiat. Daarna gaat het hard en wordt hij wereldberoemd met zijn rauwe schilderen. Maar zoals Alexis die middag aangaf ‘hoe beroemder Jean werd, hoe veeleisender de kunstwereld werd’ want hij was de kip met de gouden eieren en men wilde steeds meer gouden eieren. In 1987 overleed Basquiat aan een overdosis.

Het materiaal dat Adler jarenlang in een ‘deposit box’ van een bank bewaarde, wordt nu pas voor de vierde keer getoond aan het grote publiek en dan ook nog eens voor het eerst in Europa. Het is toch wel heel bijzonder dat Heerlen die eer te beurt valt. Alhoewel, in het lezenswaardige artikel van De Volkskrant wordt haarfijn uitgelegd waarom deze tentoonstelling eigenlijk zo bij Heerlen past en het gevoel dat dit klopt wordt alleen maar sterker als je de tentoonstelling bezoekt dus ga zeker een kijkje nemen.

Daniëlle bezocht zondag 3 februari de tentoonstelling ‘Basquiat, the artist and his New York Scene’. Deze tentoonstelling is nog tot en met 2 juni 2019 te bezoeken en meer informatie over tickets kun je hier terugvinden.