Wie denkt een college te gaan krijgen van een strenge generaal die zijn levenslessen in een soort millitair stacato op het publiek loslaat, die heeft het mis. Peter van Uhm komt het toneel op in een licht pak, zonder stropdas, handen losjes naast zijn lichaam. Hij komt gemütlich over.
Zijn verhaal begint als kleine jongen, een bakkerszoon. Hij toont een foto van hem en zijn broer in bakkerskostuum, compleet met bakkersmuts. Zo, vertelt hij, werden ze verkleed voor carnaval. Dat leek zijn moeder wel zo leuk. Maar ook konden ze zo mooi reclame maken voor de bakkerszaak.
Dit is een van de vele anekdotes, begeleid door foto’s, die Peter op een ontspannen manier weet te vertellen. Hij praat duidelijk, geen moeilijke taal, niet als een lesgever. Hij praat vanuit eigen ervaringen, uit eigen leven gegrepen dus. De levenslessen die hij heeft geleerd, heeft meegekregen van uit thuis, van mensen die hij in zijn leven ontmoet. Zijn vader was een verzetsman en dienstplichtige soldaat tijdens de tweede wereldoorlog. Dit fascineert Peter en hij kiest ervoor om zelf de officiersopleiding te doen. Daar leert hij weer een levensles. Hij pakt de veertig dienstplichtigen onder hem hard aan. Zoals hij zelf zegt: “ik brandde ze op, van het topje van hun kruin, tot aan hun dikke teen.” Zijn meerdere komt diverse keren kijken en spreekt hem hierop aan. “Het respect dat je aan je soldaten geeft, dat respect krijg je terug.” Boem, levensles.
Peter schopt het in zijn legercarrière tot commandant der strijdkrachten. Maar op dag één van zijn benoeming komt het bericht binnen dat Dennis, de zoon van Peter, is gesneuveld tijdens een missie. Peter schuwt dit verhaal niet in zijn college. Hij bewaart het wel tot het einde. En hij beschrijft hoe dat bericht binnenkwam, hoe hij en zijn gezin er mee om ging. Hij besluit toch te gaan werken in zijn nieuwe functie en spreekt zijn collega aan met: Ik ga het toch doen, maar jij moet me erop aanspreken als ik het niet goed doe.
Een opmerkelijk man, die Peter van Uhm. Zijn ervaringen zijn dan misschien wel vanuit de wereld van het leger maar hij buigt ze voor het hele publiek om naar zaken die voor iedereen van toepassing zijn. Zoals de keer dat hij alles zelf deed en zijn staf bijna niks liet doen. Dat hij tegen een burn out aan zat. En dus ook weer een levensles leerde. “Doet u natuurlijk nooit” grapt Peter tegen het publiek. Hij maakt het herkenbaar. En hij leert ons lesjes die je niet snel vergeet. “Denk op de lange termijn, niet op de korte. Vergelijk het met in je broek plassen. Op het eerste moment is het lekker warm, maar daarna loop je ermee”
Eigenlijk vertelt Peter helemaal niks nieuws als hij heeft over vertrouwen, respect geven is respect ontvangen, denken op de lange termijn, dienen. Maar deze ogenschijnlijk simpele feiten zijn blijken toch vaak moeilijk in de praktijk. “Hoe vaak controleert u iemand of hij/zij te vertrouwen is?”.
Het programma bestaat uit drie delen. In deel 1 vertelt hij over zijn verleden. In deel 2 (na de pauze) over wat hij nu doet en in deel 3 mag het publiek hem alles vragen. Alles? Ja alles. Maar, zegt hij, alleen als u tegen het antwoord kan.
Het publiek hangt aan zijn lippen. Ik hoor in de pauze mensen zeggen dat het tot nadenken stemt en ik zie mensen bijna over de balustrade hangen om beter te luisteren naar wat hij zegt. Voor mij is de enige anti-climax als hij na de pauze vertelt over wat hij nú doet. Als generaal buiten dienst houdt hij zich nu bezig met het trainen van hulphonden. Los van de discussie over hulphonden zelf, ik vond het jammer dat hij hier uitgebreid op in gaat. Het lijkt wel een ingekocht reclameblok voor de stichting. Compleet met opgetrommelde hulphond in opleiding waarbij het hele publiek natuurlijk “aaaaah” roept. De hond blijft super kalm op het podium liggen maar wordt ook voortdurend met koekjes beloond. Edoch, beter reclame voor een stichting dan voor een commercieel doel, dus ik kan ermee leven. Maar dit is niet waarvoor ik kom.
Bij deel 3 worden er in eerste instantie vragen gesteld door een mevrouw die helemaal inhaakt op de hulphonden. Of poedels ook geschikt zijn? Gelukkig zijn er ook nog andere vragen. Een meneer achter me staat op en vraagt plompverloren: “En hoe is het nu met uw schoondochter?” Peter reageert met; “Ik heb u gezegd dat u me alles mag vragen en dus dit ook. Mijn schoondochter is mijn dochter geworden. Ze heeft haar leven opgepakt en is zelf officier geworden bij de marine. We zijn apetrots op haar.”
Een man met karakter, deze Peter van Uhm. En ik vind dat iedereen deze levenslessen eens moet gaan beluisteren. Zeker in deze tijd is een avondje zelfreflectie nooit weg. Peter heeft overigens ook een autobiografie geschreven: Ik Koos Het Wapen.
Ik eindig met het motto dat Peter aan het begin van de avond aan ons liet zien:
Op de vraag waarom
Is ieder antwoord krom
Het is beter stil te staan
Bij hoe nu verder te gaan
Gezien: Theatercollege Peter van Uhm – Levensles in Parkstad Limburg Theater, Heerlen (maandag 16 januari)
Dieren, kinderfeestjes, cultuurhuisheerlen, evenementen, creatieve dingen bedenken, positief, organiseren.
