Pé Hawinkels – stem van een generatie

Pé Hawinkels. Dichter, schrijver, letterkundige, literair vertaler. Hij sprak al snel tot mijn verbeelding. In eerste instantie omdat hij geboren was én (net als ik) opgroeide in Hoensbroek. Hij schreef daar beeldend en eigenzinnig over in zijn boek Autobiografische Flitsen & Fratsen. Hij schreef ook jazzrecensies en teksten voor Herman Brood en de Amsterdamse rockband Vitesse. Dan vang je mijn aandacht wel…

Hawinkels was rock ’n roll. Werd ook wel omschreven als de James Dean van beneden de rivieren. De eerste beatnik van Gebrook. Dat sprak tot de verbeelding. Hij deed alles wat God verboden had. Interesseerde zich voor de duistere kanten van het leven. Was frequent kroegbezoeker, drugsgebruiker en hield van vrouwelijk schoon en snelle auto’s. Ondertussen groeide hij uit tot één van de grootste Nederlandse dichters van zijn generatie.

Zoals zo vaak eiste het snelle leven zijn tol. In 1977 overleed Hawinkels op 34 jarige leeftijd. Thuis, aan een hartaanval. Op zijn kamer vol boeken en platen.

Een jaar na een grootse herdenking in Nijmegen, veertig jaar na zijn dood, presenteerde de Stichting Limburgse Componisten dinsdagavond tijdens Cultura Nova een muzikale vertelling rondom zijn werk en leven. In de theaterzaal van het Heerlense Cultuurhuis, waar ik vol verwachting en met enige opwinding plaatsnam om me te laten verrassen. En dat gebeurde ook. Maar niet in positieve zin. Want alle goede bedoelingen en inzet van de performers ten spijt, bleef de geest van de schrijver ver weg. Ondanks een korte inleiding waarin Hawinkels’ levensstijl en gedachtegoed werd benoemd, bleef de connectie in het muzikale vervolg nagenoeg achterwege.

Hawinkels’ teksten dienden vooral als kapstok voor de, soms geslaagde, muziekstukken. Variërend van klassiek en opera tot veilige jazz. Maar waar was de gevierde bohémien? De rauwdouwer, de verleider, de zuiper, de neuker, de wilde jazzcat, de man die mijlenver voor iedereen uitliep?

Had de vrije vogel zichzelf herkend in deze brave, ietwat hoogdravende, performance of zou hij hoofdschuddend een biertje naar binnen hebben gegoten om vervolgens de kortgerokte sopraanzangeres Fenna Ograjensek over zijn schouder te werpen en met haar richting de horizon te verdwijnen in een dikke Jaguar met John Coltrane op standje 11?

Ik ben geneigd het laatste te denken. Of is de wens hier de vader van de gedachte?

Aan het einde van de voorstelling kwam de mythe even dichterbij, toen er een handgeschreven tekst van Herman Brood werd geprojecteerd: ‘Pé is dood en dat is Kut.’ Hawinkels schreef voor Brood teksten als One More Dose van het album Street uit 1977. Over junkieromantiek en de bijbehorende tragiek. Hij staat ook prominent afgebeeld op de binnenhoes van die plaat. Om die kant van Hawinkels toch even aan te stippen duwde gitarist Joep Van Leeuwen op de valreep heel even zijn distortionpedaal in. Een voetnoot die bijna als een belediging voelde.

‘Mensen scheten in hun broek voor hem.’ Aldus Brood. Daar was in het Cultuurhuis niets van te merken.